लेजर (खातेवही) म्हणजे एक अकाउंट स्थापित करण्यासाठी वापरलेले पुस्तक ज्यामध्ये वेगवेगळ्या अकाउंट ची माहिती नमूद केली असते. प्रत्येक अकाउंट चे व्यवहार लेजर मध्ये असतात. लेजर मध्ये खात्याच्या अंतिम नोंदणी जसे की डेबिट आणि क्रेडिट व्यवहार यांचा संग्रह असतो.
लेजर पुस्तकात असलेली माहिती अकाउंटच्या संबंधित सुरुवातीचे बॅलन्स आणि अंतिम बॅलन्स नमूद केलेले असते. त्याचप्रमाणे डेबिट आणि क्रेडिट व्यवहार प्रत्येक अकाउंट मध्ये समायोजित केले जातात.
लेजर मध्ये वेगवेगळे घटक असतात जसे की तारीख, तपशील, रक्कम, तसेच वैयक्तिक व्यवहार ट्रांजेक्शन नंबर याद्वारे ओळखले जातात.
अनुक्रमणिका
लेजर फॉर्मेट | Ledger Format
लेजर फॉरमॅट हा T स्वरूपात मांडला जातो ज्यामध्ये एका बाजूला क्रेडिट आणि दुसऱ्या बाजूला डेबिट यांचा समावेश असतो या प्रत्येकामध्ये तारीख तपशील फोलिओ क्रमांक रक्कम असे कॉलम असतात खाली एक नमुना लेझर फॉर्मेट दिलेला आहे
डेबिट | क्रेडिट | ||||||
तारीख | तपशील | फोलिओ क्रमांक | रक्कम | तारीख | तपशील | फोलिओ क्रमांक | तपशील |
लेजरची प्रमुख वैशिष्ट्ये | Ledger Features
खालील लेजरची सात सर्वात महत्वाची वैशिष्ट्ये आहेत:
- लेजर मध्ये, प्रत्येक खात्याचे शीर्षक असेल.
- खात्यातील व्यवहारांचा मागोवा ठेवण्यासाठी एक विशेष टेबल वापरला जातो.
- खात्याचे व्यवहार तारखेनुसार मांडले जातात.
- प्रत्येक लेजरमध्ये दोन रकमेचा स्तंभ असतो. प्रत्येक कॉलममध्ये व्यवहाराची रक्कम लिहिण्यासाठी डेबिट आणि क्रेडिट वापरले जातात.
- खात्याच्या दोन्ही बाजूला, एक स्तंभ आहे जिथे तुम्ही संदर्भ क्रमांक लिहू शकता.
- कालावधीच्या शेवटी, खात्यातील शिल्लक मोजली जाते.
- दोन्ही बाजूंच्या बेरजेच्या खाली दोन समांतर रेषा काढून गणना पूर्ण झाल्यानंतर डेबिट आणि क्रेडिट कॉलम बंद केले जातात.
लेजर चे प्रकार | Ledger Types in Marathi
लेजरचे 3 प्रकार आहेत.
1. विक्री खाते (Sales Ledger)
विक्री खातेवही एक खातेवही आहे ज्यामध्ये कंपनी उत्पादने, सेवा किंवा ग्राहकांना विकल्या गेलेल्या वस्तूंच्या किंमतींच्या विक्री व्यवहारांची नोंद करते. हे खातेवही विक्री महसूल आणि उत्पन्न विवरणाचे चित्र प्रदान करते.
2. खरेदी खाते (Purchase Ledger)
खरेदी खातेवही एक सामान्य खातेवही आहे ज्यामध्ये कंपनी इतर कंपन्यांकडून सेवा, उत्पादने किंवा वस्तूंच्या खरेदीसाठी व्यवहार समाविष्ट करते. हे कंपनीने इतर कंपन्यांना दिलेली रक्कम दाखवते.
3. सामान्य खाते (General Ledger)
हे दोन प्रकारांमध्ये विभागली जाते: सामान्य खातेवही आणि नॉन-जनरल लेजर. सामान्य खातेवहीमध्ये खर्च, उत्पन्न, घसारा, विमा इ. बद्दल माहिती असते. गैर-सार्वजनिक खातेवहीमध्ये पगार, वेतन, भांडवल इ. खाजगी माहिती असते. गैर-सार्वजनिक खातेवही प्रत्येकासाठी उपलब्ध नसते.
लेजर खाते उदाहरण | Ledger Account Example
लेजर अकाउंट खात्यांची काही उदाहरणे खालीलप्रमाणे आहेत.
- रोख
- डेप्रीसिएशन
- अकाउंट खाती
- पगार आणि मजुरी
- महसूल
- कर्ज
- इन्व्हेंटरी
- स्टॉकहोल्डर्सची इक्विटी
- कार्यालयीन खर्च