सिबिल स्कोअर काय आहे? | CIBIL Score Information in Marathi

CIBIL Score म्हणजे काय ? What is CIBIL SCORE Means in Marathi? CIBIL SCORE किती असावा

CIBIL Score Information in Marathi – बँक तुम्हाला कर्ज देईल की नाही, याची हमी तुम्ही तुमच्या सिबिल स्कोअरवरून देऊ शकता. बँकेकडून कर्ज मिळवण्यासाठी तुमचा सिबिल स्कोअर योग्य असणं अत्यंत गरजेचं आहे. या दृष्टिकोनातून आपला सिबिल स्कोअर काय आहे आणि तो कसा मोजता येईल हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे.

सिबिल स्कोअर काढण्यासाठी अनेक पॅरामीटर्सची चाचणी केली जाते. पण एवढं सगळं असूनही तुम्ही बँकेकडून घेतलेल्या कर्जाची परतफेड करण्याची सवय सगळ्यात महत्त्वाची असते. म्हणजे बँकेकडून घेतलेले कर्ज योग्य वेळी फेडले म्हणजे या प्रकरणात तुम्ही प्रामाणिक व्यक्ती आहात, तरच बँक तुम्हाला कर्ज देण्यात रस दाखवेल.

सिबिल स्कोअर ही ३०० ते ९०० च्या दरम्यान निश्चित केलेली ३-अंकी संख्या आहे जी एखाद्या व्यक्तीची क्रेडिटवर्थ दर्शवते. आपला चांगला सिबिल स्कोअर आपल्या क्रेडिट वर जलद मंजुरी मिळविण्यात आणि चांगले सौदे मिळविण्यात मदत करतो. बहुतांश बँकांमध्ये कर्ज मंजुरीसाठी किमान सिव्हिल स्कोअर ७५० असणे बंधनकारक आहे.

एका अहवालानुसार ज्यांचे क्रेडिट स्कोर 750 च्या वर आहे, त्यांना 79 टक्क्यांपर्यंत कर्ज दिले जाते. सिबिल स्कोअरबद्दल जाणून घेण्याआधी हे जाणून घेणं गरजेचं आहे की, ‘सिबिल’ म्हणजे काय? आणि आपल्याला क्रेडिट सुविधा मिळविण्यात हे का महत्वाचे आहे.

CIBIL Score म्हणजे काय? – What is CIBIL Score in Marathi

CIBIL म्हणजे ‘क्रेडिट इन्फॉर्मेशन ब्युरो इंडिया लिमिटेड’. ही एक क्रेडिट माहिती देणारी कंपनी आहे. जे एखाद्या व्यक्तीच्या किंवा संस्थेच्या क्रेडिटशी संबंधित सर्व क्रियाकलापांची नोंद करते. बँक शाखा, बिगर बँकिंग फायनान्स कंपन्या आणि इतर वित्तीय संस्था ब्युरोमध्ये त्यांच्या ग्राहकांच्या पतपुरवठ्यासह संपूर्ण माहिती मिळवतात. याच ब्युरोच्या माहितीच्या आधारे सिबिल CIR (क्रेडिट इन्फॉर्मेशन रिपोर्ट) नावाचे डॉक्युमेंट घेऊन येते. जे नंतर ग्राहकाला त्याचा क्रेडिट स्कोअर देते.

CIR नावाचा हाच दस्तऐवज आणि त्याच्याशी संबंधित क्रेडिट स्कोअर आपल्या क्रेडिट पात्रतेबद्दल सांगतो. हे लेनदाराला आपण आपल्या कर्जाची पुनर्रचना योग्य वेळी करू शकता की नाही हे सांगू देते. आपल्या उच्च क्रेडिट स्कोअरमुळे आपले कर्ज चुकण्याची शक्यता कमी होते. तर आपला सर्वात कमी क्रेडिट स्कोअर आपले कर्ज धोक्यात आणतो.

CIBIL Credit Score हा केवळ माहितीचा संग्रह आहे हे लक्षात घेणे खूप महत्वाचे आहे. मात्र, त्याचा तुमच्या क्रेडिट लोनच्या प्रक्रियेशी काहीही संबंध नाही. पण तरीही ती महत्त्वाची भूमिका बजावते कारण त्याआधारे बँका आणि लेनदार त्याचा वापर अर्जदाराच्या क्रेडिट प्रोफाइलची खात्री करण्यासाठी करतात. आणि हे कर्ज घेण्याच्या दृष्टीकोनातून अधिक विश्वासार्ह असलेल्या ग्राहकाची ओळख पटवते.

क्रेडिट स्कोअर तपासण्याबरोबरच सिबिलचे आणखी एक कार्य आहे. सिबिल एखाद्या व्यक्तीचे किंवा कंपनीचे क्रेडिट रिपोर्ट देखील गोळा करते. हा अहवाल आपला क्रेडिट स्कोअर आणि आपण घेतलेल्या मागील कर्जाची परतफेड करण्यात होणारा विलंब किंवा अपयश यासह बरीच माहिती संग्रहित करतो. प्रत्येक व्यक्तीच्या अहवालाप्रमाणेच कंपनीच्या सिबिल रिपोर्टमध्ये एका व्यक्तीची क्रेडिट हिस्ट्री आहे. या ब्युरोचे काम असे आहे की ते सर्व वित्तीय संस्थांकडून आपल्या क्रेडिटशी संबंधित माहिती ठेवते. आणि ही मिळालेली माहिती दीर्घकाळ सांभाळत राहते. आपल्या परतफेडीचा इतिहास, क्रेडिट वापराचे प्रमाण आणि आपण सध्याच्या काळात घेतलेल्या कर्जाची संख्या यासारख्या घटकांचा आपल्या सिबिल क्रेडिट स्कोअरवर लक्षणीय परिणाम होतो.

कर्जासाठी क्रेडिट स्कोअर का महत्त्वाचा आहे? – Importance of CIBIL Score

कर्जासाठी दिलेल्या अर्जात सिबिल स्कोअर महत्त्वाची भूमिका बजावतो. जेव्हा तुम्ही तुमचा कर्जाचा अर्ज भरता, तेव्हा कर्जदार आधी तुमचा सिबिल स्कोअर तपासतो आणि तो अहवाल तपासतो. जर आपला सिबिल स्कोअर कमी झाला तर, लेनदार आपला अर्ज पुढे पाठवू शकत नाहीत. आणि त्याचा विचार न करता ती नाकारतात आणि जर आपला सिबिल स्कोअर चांगला निघाला तर बँक आपला अर्ज स्वीकारेल.

तर आपला सिबिल स्कोअर आपल्या कर्जाच्या ठशाप्रमाणे कार्य करतो. तुमचा सिबिल स्कोअर जितका जास्त तितका तुमचं कर्ज मंजूर होण्याची शक्यता जास्त असते. कर्ज देण्याचा निर्णय हा पूर्णपणे कर्जदारावर अवलंबून असतो. आपण कदाचित आपल्या उच्च सिबिल स्कोअरवर पूर्णपणे अवलंबून राहू शकत नाही.

क्रेडिट स्कोअर कसा सुधारायचा? – Improving CIBIL Score

खालील या नियमांच्या आधारे आपण आपला क्रेडिट स्कोअर सुधारू शकता.

• आपण नेहमीच आपली थकबाकी वेळेवर भरली पाहिजे. आपण आपली थकबाकी विलंबाने भरल्यास, ऋणदात्यांकडून त्याकडे नकारात्मक दृष्टीकोनातून पाहिले जाते.
• आपले बैलेंस नेहमी कमी ठेवा. क्रेडिट बॅलन्सचा अतिरेकी वापर योग्य नाही, त्यावर नियंत्रण ठेवायला हवे.
• तुम्ही तुमचा क्रेडिट बॅलन्स राखून ठेवता. संरक्षित कर्ज आणि असुरक्षित कर्ज यांच्यात संतुलन ठेवणे खूप महत्वाचे आहे. असुरक्षित कर्ज जास्त असेल तर ते नकारात्मक नजरेतुन पाहिलं जातं.
• जर तुम्ही नवीन क्रेडिट होल्डर असाल तर तुमच्या क्रेडिटसाठी खालील प्रकारे अर्ज करा. आपले क्रेडिट जास्त वापर म्हणून दाखवू नका. आणि काळजीपूर्वक अर्ज करा.
• वर्षभर तुम्ही तुमच्या क्रेडिट हिस्ट्रीचा वेळोवेळी आढावा घेत राहता. कर्जासाठी दिलेला अर्ज नाकारण्यासारख्या दुर्दैवी निर्णयापासून वाचवण्यासाठी ते वेळोवेळी त्यांचे CIR अहवाल विकत घेत राहा.
• आपल्या क्रेडिट बॅलन्सचा जास्त वापर करू नका आणि आपल्या खर्चावर नियंत्रण ठेवा.
• तुमचं जॉइंट अकाउंट असेल तर जॉइंट अकाउंटवर लक्ष ठेवा. संयुक्त खातेदाराच्या निष्काळजीपणाचा संयुक्त खाते क्रेडिट स्कोअरवरही वाईट परिणाम होतो.
• आपला क्रेडिट हिस्टरी वेळोवेळी तपासा आणि आपल्या सिबिल स्कोअरवर लक्ष ठेवा. अहवालात काही चूक असेल तर ती बँकेने दुरुस्त करावी.
• त्याचे सहकारी सही करणारा, जामीनदार आणि ज्वाइंट खात्यावर लक्ष ठेवून राहिले. सहयोगी स्वाक्षरीकर्त्याच्या खात्यात आणि गॅरंटीड किंवा ज्वाइंट खात्याच्या खात्यात चुकीच्या देयकासाठी आपल्याला तितकेच जबाबदार धरले जाते. आपल्या सहयोगी खातेदाराच्या निष्काळजीपणामुळे आपल्या कर्जाच्या अर्जावर मंजूर होण्यावर परिणाम होऊ शकतो.
• आपला सिबिल स्कोअर CIR मध्ये प्रदर्शित केलेले आपले रेकॉर्ड हटवू शकत नाही, किंवा बदलू शकत नाही. ते फक्त त्यांच्या वित्तीय संस्था आणि बँकांनी दिलेल्या व्यक्तींच्या नोंदी गोळा करतात. तसेच यात कोणतीही ‘चांगली’ किंवा ‘बॅड’ क्रेडिट डिफॉल्टर माहिती असते.

जेव्हा क्रेडिट स्कोअर ‘NA’ आणि ‘HA’ असतो तेव्हा याचा अर्थ काय आहे? – HA and NA meaning in CIBIL Score

जर तुमचा सिबिल स्कोअर एनए आणि एचए असेल तर याचा अर्थ असा नाही की तुमचा क्रेडिट स्कोअर खराब आहे. हा खालील परिणामांपैकी एक असू शकतो.

जर आपल्याकडे क्रेडिटशी संबंधित कोणताही इतिहास नसेल तर याचा अर्थ असा आहे की आपण क्रेडिट सिस्टमसाठी पूर्णपणे नवीन आहात. किंवा गेल्या अनेक वर्षांत आपल्या क्रेडिटशी संबंधित कोणतीही क्रिया होणार नाही.

तुमच्याकडे सर्व क्रेडिट कार्ड्स ADD -ON असतील. आणि आपल्याकडे कोणतेही क्रेडिट एक्सपोजर नसेल.

या सर्व गोष्टींची नोंद घेणे अत्यंत गरजेचे आहे, या सर्व गोष्टींकडे सावकाराकडून नकारात्मक दृष्टीकोनातून पाहता येणार नाही. असे असूनही ‘NA’ आणि ‘HA’ (ज्यांचा क्रेडिट हिस्ट्री नाही) असे गुण असलेल्या अर्जदाराला कर्ज देण्यास अडथळा निर्माण करणारी काही धोरणे ऋण दाता क्रेडिट रूलमध्ये आहेत.

CIBIL Score किती असावा? – How much CIBIL Score should be?

आम्ही आधी चर्चा केल्याप्रमाणे, सिबिल स्कोअर सहसा 300 ते 900 दरम्यान असतो. काही लोकांसाठी, ते 300 च्या खाली जाऊ शकते आणि ते कधीही 900 च्या वर जाणार नाही. आपण ते समजून घेऊया

300 च्या खाली : जर तुमचा सिबिल स्कोअर 300 च्या खाली असेल तर कोणतीही बँक तुम्हाला कर्ज देणार नाही, मग ते कर्ज कोणतंही असो. बँकांसाठी तुम्हाला मोठा धोका मानला जातो आणि ते तुम्हाला कर्ज देणे विश्वासार्ह मानत नाहीत.

३०० ते ४५० च्या दरम्यान: ठीक आहे, हे पहिल्याच्या तुलनेत इतके धोकादायक मानले जात नाही, परंतु हा स्कोअर देखील फारसा विश्वासार्ह नाही. हा एक चेतावणी समजा आणि वेळेवर आपले ईएमआय देण्यास प्रारंभ करा जेणेकरून आपला क्रेडिट स्कोअर सुधारेल.

४५० ते ६०० च्या दरम्यान: ही एक सरासरी धावसंख्या आहे जी फारशी चांगली किंवा फारशी वाईट पण नाही. अशा स्कोअरमध्ये तुम्ही काही बँकांना कर्जही देऊ शकता. त्याचबरोबर जर तुम्हाला क्रेडिट कार्ड दिले तर त्याची क्रेडिट लिमिट खूप कमी असेल.

६०० ते ७५० दरम्यान : हा स्कोअर उत्तम आहे. त्यासाठी जवळपास सर्वच बँका तुम्हाला कर्ज आणि क्रेडिट कार्ड उपलब्ध करून देण्यास तयार असतील, पण स्पर्धात्मक दरासाठी तुम्ही वाटाघाटी करू शकणार नाही.

750-900 च्या दरम्यान: जर आपला क्रेडिट स्कोअर या श्रेणीत असेल तर आपण एक परिपूर्ण आर्थिक ट्रॅक रेकॉर्ड ठेवला आहे. बँकाही तुम्हाला मोठी रक्कम देण्यास तयार होतील आणि चांगली deal final देण्यासाठी negotiate सुरू करतील.

यात तुम्हाला क्रेडिट लिमिट जास्त असलेले क्रेडिट कार्ड दिले जाईल, तेही उत्तम cashback आणि deals सह.

CIBIL Score कसा तपासायचा? – How to check CIBIL Score in Marathi

तुम्हाला सिबिल स्कोअर तपासावा लागेल का? एका संशोधनानुसार, असे आढळले आहे की 79% पेक्षा जास्त कर्जे अशा लोकांकडून मंजूर केली जातात ज्यांचा सिबिल स्कोअर 750 पेक्षा जास्त आहे.

आता आपण विचार करत असाल की आपल्या सिबिल स्कोअरबद्दल कसे शोधावे, यासाठी आपल्याला खाली नमूद केलेल्या चरणांचे अनुसरण करावे लागेल:-

१) सिबिल स्कोअर फ्रीमध्ये शोधण्यासाठी, आपल्याला या सिबिल स्कोअर चेक ऑनलाइन फ्री वेबसाइटला भेट देणे आवश्यक आहे – https://www.cibil.com/freecreditscore/

२) यानंतर तुम्हाला फॉर्म भरावा लागेल, ज्यात नाव, पत्ता, संपर्क क्रमांक आणि पॅन डिटेल्स अशी सर्व बेसिक माहिती आवश्यक आहे.

हे लक्षात ठेवा की केवळ योग्य पॅन तपशीलांची भरती करा अन्यथा आपण पुढील चरणांमध्ये जाऊ शकत नाही.

३) मग आपल्या कर्ज आणि क्रेडिट कार्ड्सबद्दल काही प्रश्नांची उत्तरे द्यायची आहेत आणि नंतर त्याच आधारावर आपल्या सिबिलची गणना केली जाते आणि आपला क्रेडिट रिपोर्ट तयार केला जातो.

४) एकदा आपण सर्व तपशील भरला की, वेबसाइट आपल्याला आपला सिबिल स्कोअर आणि सिबिल अहवाल प्रदान करेल.

पण फक्त एकदा क्रेडिट स्कोअर तपासणं पुरेसं नाही. क्रेडिट एजन्सी, बँका आणि वित्तीय संस्था दर महिन्याला या अहवालांचे नूतनीकरण करत असल्याने तुम्हाला तुमच्या अहवालातील चढ-उतारांवरही लक्ष ठेवावे लागते.

ज्यासाठी आपल्याला नियमित चेक करण्याची आवश्यकता आहे परंतु सिबिल केवळ एकदा विनामूल्य SCORE ऑफर करते. नियमित अहवाल मिळविण्यासाठी, आपल्याला त्यांच्या सशुल्क सदस्यता घेण्याची आवश्यकता आहे.

निष्कर्ष (Conclusion)

सिबिल स्कोअरशी संबंधित ही माहिती तुम्हाला आवडली असेल अशी आशा करूया. आमच्या लेखात तुम्हाला कुठूनही काही चूक दिसली तर ती दुरुस्त करण्याचा आम्ही प्रयत्न करू, असे सांगा. जर आमच्या लेखात सिबिल स्कोअरशी संबंधित कोणतीही माहिती अद्याप शिल्लक असेल तर कृपया आम्हाला कळवा, आम्ही ते सुधरण्याचा करण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न करू.

नेहमी विचारले जाणारे प्रश्न | Frequently Asked Questions