अनुक्रमणिका
प्रोफेशनल टॅक्स म्हणजे काय?
अनेक पगारदार कर्मचारी “प्रोफेशनल टॅक्स” या शब्दाशी परिचित आहेत, परंतु प्रत्येकाला ते त्यांच्या पेस्लिप किंवा फॉर्म 16 वर डीडकशन म्हणून का दिसते हे समजत नाही. प्रोफेशनल टॅक्स हा चार्टर्ड अकाउंटंट, डॉक्टर,वकील,आणि इतर यांसारख्या व्यावसायिक क्रियाकलापांमध्ये गुंतलेल्या व्यक्तींना लागू होणारा अप्रत्यक्ष कर आहे.
नावाप्रमाणेच, व्यावसायिक कर हा विशिष्ट व्यवसायांपुरता मर्यादित नाही; हे विविध प्रकारचे व्यवसाय, व्यवसाय आणि रोजगारांना लागू होते, ज्यामध्ये उत्पन्नाच्या विस्तृत श्रेणीचा समावेश होतो.
व्यावसायिक करासाठी कायदेशीर चौकट | Legal Framework for Professional Tax
भारतीय राज्यघटनेच्या कलम 246 नुसार, उत्पन्नावर कर आकारण्याचा अधिकार संसदेच्या अधिकार क्षेत्रात येतो. तथापि, व्यावसायिक कर हा राज्यस्तरीय कर आहे आणि घटनेच्या अनुच्छेद 276 नुसार, राज्य सरकारांना व्यावसायिक कराशी संबंधित कायदे आणि नियम तयार करण्याचे अधिकार आहेत. हा कर प्राप्तिकर कायदा, 1961 द्वारे शासित नाही, परंतु त्याची रक्कम उक्त अधिनियमांतर्गत वजावटीसाठी विचारात घेतली जाऊ शकते.
व्यावसायिक कर दर | Professional Tax Rates
व्यावसायिक कर राज्य सरकारांद्वारे लागू केला जात असल्याने, दर राज्यानुसार बदलतात. प्रत्येक राज्याचे स्वतःचे कायदे आणि व्यावसायिक कर दर निर्धारित करणारे नियम असतात. याव्यतिरिक्त, घटनेच्या अनुच्छेद 276 द्वारे निर्दिष्ट केल्याप्रमाणे व्यावसायिक कराची कमाल मर्यादा २,५०० रुपये इतकी सेट केली आहे. व्यावसायिक कराचा भरणा चलन क्रमांक 8 द्वारे केला जातो.
व्यावसायिक कर कोण भरतो? | Who Pays Professional Tax?
कंपन्या त्यांच्या कर्मचार्‍यांच्या वतीने व्यावसायिक कर कपात करण्यास आणि पाठविण्यास जबाबदार असतात. असे करण्यासाठी, कंपन्यानी व्यावसायिक करासाठी नोंदणी करणे आणि व्यावसायिक कर नोंदणी प्रमाणपत्र प्राप्त करणे आवश्यक आहे. त्यांच्या कर्मचार्‍यांच्या वतीने व्यावसायिक कर कापण्यासाठी आणि जमा करण्यासाठी त्यांना व्यावसायिक कर नोंदणी प्रमाणपत्र देखील आवश्यक आहे.
व्यावसायिक करातून सूट मिळू शकणार्‍या व्यक्तींनी सूट मिळण्यासाठी पात्र झाल्यानंतर एक महिन्याच्या आत व्यावसायिक कर प्राधिकरणाकडून सूट प्रमाणपत्र प्राप्त करणे आवश्यक आहे. विशिष्ट कंपन्यांसाठी काम करणार्‍या किंवा विशिष्ट वैद्यकीय परिस्थितींचा सामना करणार्‍या व्यक्तींना अनेकदा सूट दिली जाते.
व्यावसायिक कर कसा भरावा | How to Pay Professional Tax
ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन पेमेंटची पद्धत संबंधित राज्य सरकारच्या धोरणांवर अवलंबून असते. काही राज्य सरकारांनी करदात्यांच्या सोयीसाठी ऑनलाइन पेमेंट पर्याय सुरू केले आहेत.
व्यावसायिक कर आणि प्राप्तिकर | Professional Tax and Income Tax
हे समजून घेणे आवश्यक आहे की व्यावसायिक कर हा आयकरापेक्षा वेगळा आहे. आयकर कायदा, 1961 अंतर्गत व्यावसायिक कर म्हणून भरलेल्या रकमेचा विचार केला जाऊ शकतो.
राज्य महसुलात योगदान | Contribution to State Revenue
व्यावसायिक कर हा राज्य सरकारांसाठी महसुलाचा एक महत्त्वाचा स्रोत आहे. व्यावसायिक कराच्या माध्यमातून गोळा केलेला निधी राज्य सरकारच्या विविध योजना, विशेषत: रोजगार आणि कल्याणाशी संबंधित योजनांच्या अंमलबजावणीसाठी वापरला जातो.
भारतातील कोणती राज्ये व्यावसायिक कर लावत आहेत?
आंध्र प्रदेश, आसाम, छत्तीसगड, गुजरात, महाराष्ट्र, मेघालय, मध्य प्रदेश, ओडिशा, कर्नाटक, केरळ, तामिळनाडू, त्रिपुरा, पश्चिम बंगाल, हरियाणा आणि उत्तर प्रदेश यासह भारतातील अनेक राज्यांकडून व्यावसायिक कर आकारला जातो. याव्यतिरिक्त, दिल्ली आणि चंदीगड सारख्या केंद्रशासित प्रदेशांवर देखील व्यावसायिक कर लागू होतो.
अनुपालनाचे परिणाम | Consequences of Non-Compliance
व्यावसायिक कर नियमांचे पालन करण्यात अयशस्वी झाल्यास संबंधित राज्य सरकारच्या कायद्यांनुसार दंड आणि व्याज लागू होऊ शकते. कोणतेही कायदेशीर परिणाम टाळण्यासाठी नियोक्ते आणि व्यक्तींना नियमांचे पालन करण्याचा सल्ला दिला जातो.
निष्कर्ष
शेवटी, व्यावसायिक कर हा भारतातील करप्रणालीचा एक महत्त्वाचा घटक आहे, जो राज्याच्या महसुलात योगदान देतो आणि विविध कल्याणकारी योजनांना निधी देतो. राज्य नियमांचे पालन सुनिश्चित करण्यासाठी नियोक्ते आणि कर्मचारी दोघांसाठी कायदेशीर फ्रेमवर्क, दर आणि पेमेंट प्रक्रिया समजून घेणे आवश्यक आहे.
